Protonenbestraling bij een hersentumor
Wat is protonenbestraling?
Protonenbestraling is net als het "ouderwetse" fotonen bestraling een radiotherapievorm. Protonen en fotonen hebben allebei hetzelfde effect op de tumor. Het vernietigd de cellen waarop het gericht is. Toch zit er ook een groot verschil tussen deze twee vormen van röntgenbestraling.
Hiernaast op de plaatjes kun je dat verschil heel goed zien. Fotonen bestraling gaat dwars door het hoofd, en protonen bestralen is een zogenaamde "1 weg" bestraling. Je kunt als radioloog precies instellen waar de besraling exact ophoudt in het hoofd.
Wat betekend protonenbestraling voor de hersentumorpatiënt?
Omdat bestraling schade geven aan het hoofd, niet alleen aan de tumor, maar ook aan het weefsel erom heen gebruikt de specialist bestralingen in de behandeling het liefst maar 1 maal. Er is namelijk bekend dat stralingsinvloeden tot wel 2 jaar na behandeling schade veroorzaakt in het hoofd, en dus ook effect heeft op het vernietigen van de hersentumor. Deze latere bestralingsschade, wat littekens veroorzaakt en necrose, afstervend hersenweefsel, noemen we pseudotumor. Het lijkt op de witte vlekken van een hersentumor, maar er is geen cel-activiteit in zichtbaar (met PETscan aan te tonen) dus is het schade. Een hersentumorpatiënt kan dus jaren na de behandeling met bestraling opeens cognitief erg verslechteren.
Protonenbestraling geeft veel minder schade dan fotonenbestraling.
Vanwege het feit dat de radioloog er preciezer mee kan bestralen. Echter, een kwaadaardige hersentumor is per definitie altijd diffuus. Er zijn vaak hersentumorcellen tot wel 10 cm vanaf de kern van de tumor. Dus binnen de neuro-oncologie ligt de voorkeur daarom ook bij fotonenbestraling. Dr. Keith Black uit Amerika noemde de protonenbestraling "A damn expensive way to miss the tumour". Echter, er zijn wel hersentumor waar protonenebestraling heel goed bij kan helpen, en of de voorkeur heeft. Dat zijn hersentumoren die in of tegen de hersenstam liggen. Die kunnen met fotonen niet worden bestraald, omdat de weefselcellen in de hersenstam niet tegen bestraling kunnen. Of kinderhersentumoren. Immers kinderbreinen zijn nog volop in de groei en ontwikkeling, die wil je (n eerste instantie) zo weinig mogelijk schade berokkenen om de hersentumor tot een halt te roepen. Ook meningeomen op moeilijk te bereiken plaatsen zijn geschikt voor protonenbestraling, omdat deze afgebakend zijn. Omdat protonenbestraling heel precies gericht kan worden, kan de radioloog een hogere dosis bestraling meegeven om de tumor te vernietigen dan bij fotonenebestraling. Dit is echter weer niet mogelijk als de tumor niet aan de oppervlakte van de schedel ligt.
Lees meer over protonenbestraling bij; Paul Schrerrer instituut Zwitserland, al meer dan 10 jaar bezig met protonen bestraling en hersentumoren. of kijk op de website van ons Nederlands protonen bestralingsziekenhuis in groningen UMCG Protonentherapiecentrum (GPTC)
